Kruidenrijk grasland voedt de koeien én het land
Kruidenrijk grasland voedt de koeien én het land
Hoe zorg je als boer voor minder stikstofuitstoot? Met biodiversiteit! Monoculturen zijn vatbaarder voor ziektes en afhankelijker van bemesting; en dat zorgt voorn ingrepen die niet altijd goed zijn voor de aardbodem waar we op leven. "Het boeren moet eigenlijk terug naar hoe het vroeger was, maar dan beter. Want er leven ondertussen meer mensen op de wereld", vertelt Peter Oosterhof vanuit zijn tractor. Met zijn melkveehouderij in Foxwolde zocht hij een duurzaam systeem voor zijn koeien.
Peter woont met zijn vrouw, zoon en dochter in het huis naast de stal. "Ik ben de vijfde generatie die hier boer is en voel mij verbonden met deze plek. Het wonen en werken op deze plek is de reden dat ik boer ben geworden. Ik wil daarom goed voor het land zorgen." In 2015 zaaide hij voor het eerst het mengsel van kruiden en grassen in de weide waar zijn 100 melk- en 50 jongvee koeien grazen. "Ik wilde een kruidenrijk grasland eens proberen. Ik had geen idee of het zou werken, maar ik was het zat om afhankelijk te zijn van oplossingen' als kunstmest en bestrijdingsmiddelen.."
Gras met kruiden
"Voorheen was het doel van
het boeren duidelijk: zoveel mogelijk melk produceren. Dit systeem had veel
negatieve kanten; voor de bodem, de biodiversiteit en het klimaat. Er moet iets
gebeuren, anders kunnen de generaties na ons niks meer met de ellende die wij
achterlaten", zegt Peter. "Vóór het kruidenrijk grasland zaaide ik altijd allen
maar Engels raaigras voor de koeien. Dit is heel eenzijdig; je moet het
aanvullen met input zoals mineralen, supplementen en krachtvoer. Daarnaast moet
je kunstmest gebruiken om je productie op peil te houden. Hierdoor neemt de
biodiversiteit af, terwijl meer diversiteit in je weiland juist productie
verhogend kan werken.
Nu probeert Peter het werk door de natuur te laten doen. "Het is een soort
na-apen van hoe het ooit bedoeld is. Voor het land gebruik ik een mengsel van
verschillende soorten grassen:
Engels raaigras maar ook Rietzwenkgras en Kropaar, aangevuld met kruiden zoals cichorei, smalle weegbree, luzerne, wilde peen en ongeveer acht verschillende klavers. Soms gebruiken we ook een graan als dek vrucht. Dit mengsel zaai ik, en vervolgens lopen de koeien in de wei en grazen hier weer van. Het is een product waarmee wij als mensen niets kunnen. Daar hebben we de koe voor nodig, om er mooie eiwitrijke voeding van te maken.
Voor het land gebruiken ik een mengsel van verschillende soorten grassen: Engels raaigras, Rietzwenkgras en Kropaar, aangevuld met kruiden zoals cichorei, luzerne, wilde peen, smalle weegbree en ongeveer acht verschillende klavers.
Bodemleven komt tot bloei
Niet alleen voor de koeien
zijn de grassen en kruiden goede voeding, ook het bodemleven heeft er baat bij.
"Doordat bepaalde kruiden en grassen dieper wortelen, beschikken ze over meer
vocht en nutriënten. En de rode en witte klaver binden stikstof vanuit de lucht
en geven het aan de bodem. Dit is weer goed voor de productie.Door kruiden te gebruiken, is er meer bloei en er is minder bemesting
nodig. Je ziet weer meer vogels en wild.
En op sommige plekken verschijnen vanuit het niets zelfs orchideeën aan de
slootkant. En dat in ons eigen boerenland. Door de samenwerking van
verschillende grassen en kruiden ontstaat een beter bodemleven en het legt het
daardoor CO2 vast. En dat terwijl je in het gangbare systeem
juist afhankelijk bent van stikstofkunstmest, en de productie van kunstmest
kost veel energie, wat dus weer zorgt voor extra CO2 uitstoot.
Bio boer
Niet elke koe is geschikt om
enkel te leven van een kruidenrijk grasland. "De meeste koeien zijn gefokt op
het produceren van veel melk, en hebben daarvoor een aanvulling van maïs en veel
krachtvoer nodig. Alles moet kloppen, je bodem, je gras en je koe. Anders lopen
dingen scheef "Ik ben uiteindelijk bio boer geworden, dat betekent dat als het
gras minder goed groeit, ik niet zoals vroeger kunstmest kan strooien. Minder
productie maar ook minder uitstoot van ammoniak en dus minder stikstofdepositie.
Op deze manier ga je weer naar het oorspronkelijke boeren toe. Namelijk het
managen van de fotosynthese; de samenwerking van de bodem, de plant en de zon.
Uiteindelijk is alle energie zonne-energie, alleen is fossiele energie de
zonne-energie vastgelegd door planten en opgeslagen in de aarde in een ver
verleden. Jan Terlouw schrijft hierover
in zijn boek: Natuurlijk. Heel interessant."
Meerwaarde voor het landschap
Het kruidenrijk grasland heeft Boer Peter veel gebracht. "Ik hoop op deze
manier mijn bedrijf duurzaam te blijven runnen en door te geven aan de volgende
generatie." Maar het blijft een zoektocht om het anders te doen. Niet alles
gaat goed, en er mislukken ook vaak dingen, maar dit maakt het juist weer
uitdagend. We zijn op de juiste weg, maar hier en daar is de route nog wel even
zoeken. Peter wil meerwaarde creëren voor zijn producten maar ook voor het landschap.
"Want deze moet nog steeds hersteld worden. En niet alleen het boerenland, maar
ook in het stedelijk gebied moet er meer groen komen om opwarming van de aarde
te remmen. Fotosynthese is de basis van ons bestaan; deze moeten we benutten.
En het systeem moeten we met elkaar veranderen. Maar daar hebben we ook de
consument, de banken en beleidsmakers voor nodig. Duurzaam boeren werkt
namelijk alleen als er ook verdiend wordt, anders gaat niemand het doen", sluit
Peter af, als hij de motor van de tractor weer start. "En dat is wel wat we
willen: duurzaamheid in onze levens en in die van volgende generaties."
Link: https://www.provincie.drenthe.nl/onderwerpen/economie-ondernemen/landbouw/uitgelicht/kruidenrijk-grasland/#:~:text=Als%20boer%20minder%20stikstof%20uitstoten,aardbodem%20waar%20we%20op%20leven.