Opinie: En opeens staat jouw kruidenrijke weide op de stikstofkaart van de minister
Nog nooit stond het gebied De Onlanden aangemerkt als stikstofgevoelig gebied, maar nu moet ook een biologische boer meegaan in een bedrijfsbedreigende stikstofreductie.
Hé', zegt de toevallig langs wandelende ambtenaar van de provincie, 'maar jij hoeft je als biologische boer toch niet druk te maken?' Dat zou je inderdaad denken, dat ik me niet druk hoef te maken over de stikstofreductieplannen van minister Van der Wal (Natuur en Stikstof). Want ik woon en werk naast een stuk 'nieuwe natuur' dat De Onlanden heet, in het noorden van Drenthe, vlak bij de stad Groningen. En dit gebied is nog nooit op één enkele kaart aangemerkt als gevoelig voor stikstof.
Helaas, het staat nu wel op de kaart van minister Van der Wal. Ons gebied als een regio waarin 70 tot 95 procent stikstofreductie wordt geëist. Omdat ons boerenbedrijf dicht tegen dat Natura-2000-gebied aan ligt. Een gebied dat vroeger veenweide was en nu een dichtgegroeid moeras is. Ook al gebruiken we op ons bedrijf geen kunstmest meer en groeien en bloeien in de wei de bloemen en kruiden als nooit tevoren.
Milieublaam
De kaart is getekend, de doelstellingen zijn geformuleerd, maar kennelijk treft ook mij als bioboer automatisch 'milieublaam'. Zelfs op het provinciehuis beseft men niet dat kaart en werkelijkheid twee verschillende dingen zijn.
En dat frustreert me in hoge mate. Want zijn de boeren alleen verantwoordelijk voor het landschapsbeheer, voor het behoud van flora en fauna? Welnee, de meneer van de Vogelbescherming kwam 35 jaar geleden al langs, en die hield toen een gloedvol pleidooi voor het behoud van weidevogels. Het gebied waar de grutto en kievit klonken, en waar wij ook zaten, dat was zo kwetsbaar, dat het veel te riskant was om het in boerenhanden te laten. Het gebied moest daarom worden aangekocht. En zo geschiedde. De boeren verdwenen en met hun, toch ook, de weidevogels.
Visie
Want er kwamen gebiedscoördinatoren, procesbegeleiders en landschapskundigen met een visie. En die vele beheerders deden allemaal hun eigen ding, maar de percelen met orchideeën verruigden, het kruidenrijke hooiland verdween, het beheer bleek te duur om dit landschap te behouden. Want: budgetgedreven onderhoud stopt als het budget op is. En dat was nogal eens het geval. Mijn kinderen weten niet meer hoe een kievit klinkt, laat staan hoe ze hun nest kunnen vinden om er vervolgens met veel zorg omheen te werken. Zo verdween kwetsbare natuur.
Met de nieuwe natuur gaat het ook niet goed. Het eens mooie, weidse, open landschap groeit dicht. Nogal logisch, als je het niet goed beheert. We hadden gehoopt dat de bever zou helpen bij het beheer, maar bij het zien van al die spontaan opkomende bomen kregen ze waarschijnlijk meteen een burn-out. En wat doet de overheid vervolgens met de gevolgen van wanbeheer door dure terreinbeherende organisaties? Die flikkert de problemen op het bord van de (bio)boeren, die dan maar moeten worden uitgekocht. Want dat is wat er nu gebeurt.
Willekeur
Ja, ik ben gefrustreerd. Want hier is sprake van willekeur. Van gebrek aan werkelijke kennis van landelijke gebieden. Ik ben gefrustreerd, omdat ik als bioboer mocht en mag optreden om 'traditionele' boeren te inspireren om het ook anders te gaan doen - dit alles betaald door het landbouwministerie van collega Staghouwer. En vervolgens krijg ik zelf het deksel op de neus. Want helaas zit ik in een gebied met 1.700 hectare zogenaamde 'wensnatuur' die volgens de berekeningen van minister Van der Wal gevoelig is voor stikstof. Dus moeten we tot 95 procent stiksofuitstoot reduceren. Dat staat voor mijn biologische boerenbedrijf gelijk aan stoppen.
Bedankt, BV Nederland.
Peter Oosterhof is biologisch melkveehouder in Foxwolde en was in mei gastcolumnist voor volkskrant.nl/opinie.