Trekker starten of werk maken van verandering?
Pakken we als sector de handschoen van verandering op? Of starten we weer de trekkers? Blijven we, doof voor maatschappelijke kritiek, vol gas boeren? Of ruilen we de raceauto in voor een zuiniger model? In dit opiniestuk legt melkveehouder Peter Oosterhof in Foxwolde uit waarom hij hoopt op dat laatste.
Wat vind jij nu van de boerenprotesten? Deze vraag is mij inmiddels best veel gesteld, met de toevoeging. 'Je bent het zeker ook nu weer eens met de minister?' Nee, dit keer niet. De voermaatregel is waardeloos. Je vraagt Max Verstappen halverwege de race toch ook niet om wat bio-ethanol bij te voegen omdat dat beter is voor het milieu? Ik geloof niet dat het de levensduur van zijn 'racebak' ten goede zou komen.
Geen vol-gas-bedrijf
Op ons eigen bedrijf hebben we geen last van de voermaatregel. Dat koeien dood neer zouden vallen bij een eiwittekort, lijkt me ook wat overdreven. Dan zou er op ons bedrijf al geen koe meer in leven moeten zijn. Maar het is hier dan ook geen vol-gas-bedrijf. Alleen op de top van de lactatie voeren we maximaal 4 kilo krachtvoer per koe per dag. De rest moeten ze uit gras halen.
Omdat we geen kunstmest gebruiken, is dat niet altijd even gemakkelijk. Het tankmelkureum is hier nog nooit zo laag geweest. En de melkproductie met ruim 6.000 liter melk per koe trouwens ook niet. Maar vallen mijn koeien om? Nee, integendeel. De dierenartskosten zijn hier nog nooit zo laag geweest. Ik denk dat een eiwitovermaat minstens zo slecht is voor een koe als een berekend tekort. Okay, die enkele zuivere Holstein die hier nog loopt, heeft het er echt wel moeilijk mee. Maar het merendeel van de koeien hier is gekruist met robuustere rassen. Geen problemen dus.
Beter bedrijfsresultaat
Anders dan wat de 'gratis' adviseurs van toeleverende bedrijven melkveehouders graag laten geloven, geven maximaal weidegang, weinig voederwinning, amper mest uitrijden, geen kunstmest en minimaal krachtvoer ook een beter financieel bedrijfsresultaat. Wat er niet in gaat, raakt ook niet verloren. Niet in geld, niet in emissies. De slogan 'No farmers, no food!' is dan ook niet voor niets van een krachtvoerproducent: geen boeren, geen krachtvoerafzet en dus geen brood op de plank.
Mensen, het kan allemaal best iets minder! Een kwart van de totale Nederlandse aardgasproductie schijnt gebruikt te worden voor de productie van stikstofkunstmest. Een kwart! Hierdoor wordt het gras eiwitrijker en de uitstoot van ammoniak hoger. Om nog maar niet te spreken over de CO2-foodprint. Eigenlijk, als je het goed bekijkt, komt elke emissie - ook die van je bankrekening - met een vrachtauto de dam oprijden.
Veel plussen
Natuurlijk, om zonder kunstmest een beetje productie van het grasland te krijgen, is lastig. Zeker met monocultuurgras, dat jarenlang is veredeld om topopbrengsten te halen bij een bepaald bemestingsniveau. Van zulk gras kun je niet verwachten dat het ineens van het kunstmestinfuus af kan. Wij proberen hier met kruidenrijk grasland - klavers, weegbree en cichorei - wel die opbrengst te halen. Ook zaaien we andere, dieper wortelende grassen in. Om, net als bij de koeien, het grasbestand robuuster en minder mestafhankelijk te maken. Dat dit ook nog eens meer CO2 vastlegt en insecten trekt, geeft extra plussen op gebied van een beter milieu en biodiversiteit.
Pakken we als sector de handschoen op? Of starten we weer de trekkers? Blijven we, doof voor maatschappelijke kritiek, vol gas boeren? Of ruilen we de raceauto in voor een zuiniger model? Dat is de vraag die voor ligt. De raceauto inruilen voor een zuiniger model, is niet voor elk bedrijf even gemakkelijk. Ook ik voel een dalende melkgift nog altijd als verlies. Maar mijn bedrijfssaldo is ondertussen wel flink gestegen. Zelfs als ik de biologische melkprijs vervang door de gangbare melkprijs draai ik nog steeds lekker mee.
Iedereen aan de slag
Niet alleen de boeren moeten aan de slag. Voor iedereen is er werk aan de winkel. Voor de consument: is een Netflix-abonnement belangrijker dan wat meer betalen voor goed en gewenst voedsel? Voor de overheid: laat de tijdelijke voermaatregel gaan, zodat meer boeren de route naar kringlooplandbouw misschien serieus gaan nemen. Ik begrijp dat veel van mijn collega's boos zijn en niet zitten te wachten op een preek zoals deze. Ook op mijn bedrijf gaat niet alles goed. Maar het voelt goed dat we een andere route hebben gekozen. Zeker, het is bepaald geen geplaveid pad, waar je vol gas kan geven. Wel een pad dat niet doodloopt. Een pad ook dat nog niet nauwkeurig is uitgestippeld, maar waar naar mijn stellige overtuiging nog veel moois te ontdekken valt. Een pad waarop je je gezond boerenverstand weer kunt gebruiken en economie en ecologie samen gaan. Een pad waar een boer, naast goed voedsel, weer waardering oogst.